દિલ્હીમાં ૨૦૨૫ની વિધાનસભા ચૂંટણીની જાહેરાત બાદ રાજકીય ઉત્તેજના જોરશોરથી ચાલી રહી છે. બધા જ રાજકીય પક્ષો ચૂંટણી પ્રચારમાં પોતાના શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો કરી રહ્યા છે. આ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં ૫ ફેબ્રુઆરીએ મતદાન થવાનું છે, જ્યારે મતગણતરી ૮ ફેબ્રુઆરીએ થવાની છે. દરમિયાન, એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સએ તમામ રાજકીય પક્ષો દ્વારા ઉભા કરાયેલા ઉમેદવારોની યાદી પ્રકાશિત કરી છે.
ઉમેદવારો દ્વારા દાખલ કરાયેલા સોગંદનામાના આધારે, રિપોર્ટમાં ઉમેદવારોના ગુનાહિત પૃષ્ઠભૂમિ, નાણાકીય, શિક્ષણ, લિંગ અને અન્ય વિગતોનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. ઉલ્લેખનીય છે કે આ વખતે દિલ્હીની ૭૦ વિધાનસભા બેઠકો માટે ૬૯૯ ઉમેદવારો ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. આમાંથી ૨૭૮ ઉમેદવારો રાષ્ટ્રીય પક્ષોના છે, ૨૯ રાજ્ય સ્તરના પક્ષોના છે, ૨૫૪ ઉમેદવારો નોંધાયેલા બિનમાન્યતા પ્રાપ્ત પક્ષોના છે અને ૧૩૮ ઉમેદવારો અપક્ષ છે.
એડીઆરએ ૬૯૯ ઉમેદવારોના સોગંદનામાનું વિશ્લેષણ કર્યું. રિપોર્ટ મુજબ, આ વખતે ૧૩૨ (૧૯ ટકા) ઉમેદવારોએ પોતાની સામે ફોજદારી કેસ જાહેર કર્યા છે. ૨૦૨૦ ની દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણીની વાત કરીએ તો, તે સમયે ૬૭૨ ઉમેદવારોમાંથી ૧૩૩ (૨૦ ટકા) ઉમેદવારોએ પોતાની સામે ફોજદારી કેસ જાહેર કર્યા હતા. એટલે કે આ વખતે કલંકિત ઉમેદવારોની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. ૨૦૨૫ માં ચૂંટણી લડી રહેલા ૮૧ ઉમેદવારો (૧૨ ટકા) સામે ગંભીર ગુનાહિત કેસ નોંધાયેલા છે. ૨૦૨૦ ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, ૧૦૪ (લગભગ ૧૫ ટકા) એ પોતાની સામે ગંભીર ફોજદારી કેસ જાહેર કર્યા હતા.
એડીઆર રિપોર્ટ મુજબ, મુખ્ય પક્ષોમાં, સૌથી વધુ કલંકિત ઉમેદવારો આમ આદમી પાર્ટીના છે. આ વખતે, આપે ૭૦ માંથી ૪૪ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે જેમના પર ગુનાહિત કેસ છે. એટલે કે, લગભગ ૬૩ ટકા. બીજા ક્રમે કોંગ્રેસ છે, જેના ૭૦ માંથી ૨૯ (૪૧ ટકા) ઉમેદવારો કલંકિત છે. ભાજપના ૬૮ ઉમેદવારોમાંથી ૨૯ (૨૯ ટકા) ઉમેદવારોએ પોતાની સામે ફોજદારી કેસ જાહેર કર્યા છે.
એડીઆરએ ગંભીર ગુનાહિત કેસ ધરાવતા પક્ષવાર ઉમેદવારોનો ડેટા પણ જાહેર કર્યો છે. સૌથી વધુ ગંભીર આરોપો છછઁ ઉમેદવારો (૭૦ માંથી ૨૯) (૪૧ ટકા) સામે છે. ૭૦ માંથી ૧૩ (૧૯ ટકા) કોંગ્રેસના ઉમેદવારો અને ૬૮ માંથી ૯ (૧૩ ટકા) ભાજપના ઉમેદવારો સામે ગંભીર ગુનાઓના કેસ નોંધાયેલા છે.
દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ૧૩ ઉમેદવારોએ મહિલાઓ વિરુદ્ધ અત્યાચાર સંબંધિત ફોજદારી કેસ જાહેર કર્યા છે. તે જ સમયે, બે ઉમેદવારોએ તેમની સામે હત્યાના કેસ (આઇપીએસઝ્ર કલમ ૩૦૨) નો ખુલાસો કર્યો છે. આ ઉપરાંત, પાંચ ઉમેદવારો સામે હત્યાના પ્રયાસ (આઇપીસી કલમ ૩૦૭) હેઠળ કેસ નોંધાયા છે.
આ વખતે દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં શ્રીમંત ઉમેદવારોની સંખ્યા પણ વધી છે. ૬૯૯ ઉમેદવારોમાંથી ૨૩ (૩ ટકા) ઉમેદવારોએ ૫૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુની સંપત્તિ જાહેર કરી છે. ૨૦૨૦ ની શરૂઆતમાં, ૬૭૨ ઉમેદવારોમાંથી ફક્ત ૧૩ (૨ ટકા) પાસે ૫૦ કરોડ રૂપિયા કે તેથી વધુની સંપત્તિ હતી.
નવાઈની વાત એ છે કે આ વખતે ૫૦ કરોડથી વધુની સંપત્તિ ધરાવતા કુલ ઉમેદવારોમાંથી ૫ ઉમેદવારો અબજાપતિઓની શ્રેણીમાં સામેલ છે. ભાજપના ૬૮ ઉમેદવારોમાંથી ત્રણ અબજોપતિ છે. તે જ સમયે, કોંગ્રેસના ૭૦ ઉમેદવારોમાંથી એક અને આપના એટલા જ ઉમેદવારો અબજાપતિઓની યાદીમાં છે.એડીઆર રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે કુલ ૬૯૯ ઉમેદવારોમાંથી ૨૨૨ ઉમેદવારો એવા છે જેમની સંપત્તિ ૧૦ લાખ રૂપિયાથી ઓછી છે. આ કુલ ઉમેદવારોના ૩૧.૭૬ ટકા છે. તે જ સમયે, ૧૨૫ ઉમેદવારો એવા છે જેમની સંપત્તિ ૫ કરોડ રૂપિયાથી વધુ છે, જે કુલ સંપત્તિના ૧૭.૮૮ ટકા છે.
એડીઆર મુજબ, ભાજપના ૬૮ ઉમેદવારોમાંથી ૮ (૧૨ ટકા) પાસે ૫૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુની સંપત્તિ છે. કોંગ્રેસના ૭૦ માંથી ૭ ઉમેદવારો (૧૦ ટકા) અને આમ આદમી પાર્ટીના ૭૦ માંથી ૬ ઉમેદવારો (૯ ટકા) ૫૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુ સંપત્તિ ધરાવે છે. આ ઉપરાંત, ૧૩૮ અપક્ષ ઉમેદવારોમાંથી ૨ (એક ટકા) ઉમેદવારોએ ૫૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુની તેમની સંપત્તિ જાહેર કરી છે. જો આ વખતે ચૂંટણી લડી રહેલા તમામ ઉમેદવારોની કુલ સંપત્તિની વાત કરીએ તો તે ૩,૯૫૨ કરોડ રૂપિયા છે. આ સંદર્ભમાં, સરેરાશ મિલકત રૂ. ૫.૬૫ કરોડ છે. જ્યારે ૨૦૨૦ માં દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણી લડનારા ઉમેદવારોની સરેરાશ સંપત્તિ ૪.૩૪ કરોડ રૂપિયા હતી. જા આપણે પાર્ટીવાર આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો, આ વખતે કોંગ્રેસના ઉમેદવારોની સરેરાશ સંપત્તિ ૧૪.૪૧ કરોડ રૂપિયા છે. આમ આદમી પાર્ટીના ઉમેદવારોની સરેરાશ સંપત્તિ ૧૧.૭૦ કરોડ રૂપિયા છે. તે જ સમયે, ભાજપના ઉમેદવારોની સરેરાશ સંપત્તિ ૨૪.૨૭ કરોડ રૂપિયા છે.
