રાજસ્થાનની ભજનલાલ સરકારે ધાર્મિક પરિવર્તન અને લવ જેહાદને રોકવા માટે વિધાનસભામાં નવો કાયદો બનાવવાનો નિર્ણય લીધો છે. કાયદા મંત્રી જાગારામ પટેલે વિધાનસભામાં બિલ રજૂ કર્યું છે, જેના પર ચર્ચા પછી મતદાન થશે. વિધાનસભા દ્વારા પસાર થયા પછી, આ બિલ કેન્દ્રને મોકલવામાં આવશે. રાજસ્થાનમાં ગૃહમાં આવા બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યા હોય તેવી આ પહેલી ઘટના નથી. ૨૦૦૮ માં, વસુંધરા રાજેની સરકારે પણ ધર્મ પરિવર્તન રોકવા માટે સમાન બિલ રજૂ કર્યું હતું. જોકે, ભજનલાલ સરકારનું બિલ વસુંધરા સરકાર કરતાં ઘણું કડક છે.૨૦૦૮માં રાજસ્થાન વિધાનસભામાં વસુંધરા રાજેએ રજૂ કરેલા બિલમાં, મોટાભાગનું ધ્યાન ધાર્મિક પરિવર્તન અટકાવવા માટેની સંસ્થાઓ પર હતું. આ બિલ મુજબ, જો કોઈ સંસ્થા ધર્મ પરિવર્તનના કાર્યમાં સામેલ હશે તો તેની માન્યતા રદ કરવામાં આવશે.
ઉપરાંત, બિલમાં દોષિત વ્યક્તિ માટે ૧-૩ વર્ષની જેલ અને ૨૫,૦૦૦ રૂપિયા દંડ અથવા બંનેની જોગવાઈ હતી. દલિત, આદિવાસી અને સગીર લોકોનું ધર્માંતરણ કરવા બદલ ૫ વર્ષની જેલ અને ૫૦,૦૦૦ રૂપિયા દંડ અથવા બંનેની જોગવાઈ હતી. વસુંધરાએ કલેક્ટર પાસેથી પરવાનગી લીધા બાદ ધર્મ પરિવર્તનની પરવાનગી આપી હતી. રાજસ્થાન વિધાનસભા દ્વારા પસાર થયા પછી, આ બિલ ઘણા વર્ષો સુધી કેન્દ્રમાં અટવાયેલું રહ્યું. આખરે કેન્દ્રએ તથ્યોના અભાવે આ બિલને નકારી કાઢ્યું.
ભજનલાલ સરકારે પસાર કરેલા બિલને ખૂબ જ કડક માનવામાં આવી રહ્યું છે. બિલમાં કરવામાં આવેલી જોગવાઈઓ અનુસાર, ધર્મ પરિવર્તનને કોગ્નીઝેબલ ગુનાઓની યાદીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે. ધર્મ પરિવર્તનનો આરોપ બિનજામીનપાત્ર છે. આનો અર્થ એ થયો કે જો આરોપો લગાવવામાં આવે તો જામીન ફક્ત કોર્ટ દ્વારા જ મંજૂર કરવામાં આવશે. કોઈનો ધર્મ પરિવર્તન કરાવવા બદલ દોષિત ઠરનાર વ્યક્તિને ૫ વર્ષની જેલ અને ૧ લાખ રૂપિયાનો દંડ અથવા બંને સજા થઈ શકે છે. જો આદિવાસી, દલિતો અને સગીરોને ધર્મ પરિવર્તન માટે દબાણ કરવામાં આવે તો ૧૦ વર્ષની સજા થશે. ૨ લાખ રૂપિયાના દંડની પણ જોગવાઈ છે.એટલું જ નહીં, આરોપી વ્યક્તિએ પોતે નિર્દોષ હોવાનું સાબિત કરવું પડશે. અહીં પણ કલેક્ટર પાસેથી પરવાનગી લેવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
વસુંધરા કરતાં કડક કાયદો કેમ?: ૧. ગુજરાત અને મધ્યપ્રદેશ જેવા રાજ્યો રાજસ્થાનના પડોશી છે. ગુજરાતમાં ધર્મ પરિવર્તન અંગે કડક કાયદો છે. અહીં ૪-૭ વર્ષની સજાની જોગવાઈ છે. જ્યારે મધ્યપ્રદેશમાં ૫-૧૦ વર્ષની સજાની જોગવાઈ છે. બંને રાજ્યોમાં, વર્ષ ૨૦૨૧ માં ધર્મ પરિવર્તન અંગેના કાયદા બનાવવામાં આવ્યા હતા. બંને રાજ્યોમાં ભાજપની સરકાર છે. આવી સ્થિતિમાં, એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે રાજસ્થાને બંને રાજ્યોને જોયા પછી કાયદો કડક બનાવ્યો છે.૨. તાજેતરના સમયમાં ધાર્મિક પરિવર્તનને લઈને હોબાળો વધી રહ્યો છે. ૨૦૨૪માં, મુખ્યમંત્રી ભજનલાલ શર્માના ગૃહ જિલ્લા ભરતપુરમાં બે કેસ નોંધાયા હતા, જેનાથી રાજસ્થાનમાં રાજકીય ઉત્સાહ વધુ ગરમાયો હતો. સરકારની પણ ટીકા થઈ હતી. આવી સ્થિતિમાં, નવા બિલને વધુ કડક બનાવીને, ભજનલાલે પોતાને આગળ લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.૩. અશોક ગેહલોતની પાછલી સરકારમાં આ બાબતનો પડઘો પડ્યો હતો. ૨૦૨૦ માં, જયપુરમાં ૭ મહિલા સંગઠનોએ વિરોધ કર્યો હતો. આ સંગઠનોએ જણાવ્યું હતું કે ૨૦૧૬ થી ૨૦૨૦ સુધીમાં રાજસ્થાનમાં લવ જેહાદના ૧૫૩ કેસ નોંધાયા હતા. તે સમયે ભાજપ પણ આ મુદ્દો જોરશોરથી ઉઠાવી રહ્યું હતું. ૪. ભજનલાલની સરકાર રાજકીય રીતે પણ પાછળ છે. સરકારમાં પણ આંતરિક વિખવાદ છે. કિરોડી લાલ મીણા હજુ પણ અવાજ ઉઠાવે છે. એ જ રીતે, ઘણા મોટા નેતાઓ પણ સતત સરકાર પર નિશાન સાધી રહ્યા છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે નેતાઓને ચૂપ કરવા માટે સરકારે કટ્ટર હિન્દુત્વના મુદ્દા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે.
