નેશનલ કમિશન ફોર પ્રોટેક્શન ઓફ ચાઈલ્ડ રાઈટ્સએ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ૨૨ માર્ચના નિર્ણયને પડકારતી અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં એફિડેવિટ દાખલ કરી હતી. વાસ્તવમાં, હાઈકોર્ટે ‘યુપી બોર્ડ ઓફ મદરેસા એજ્યુકેશન એક્ટ ૨૦૦૪’ને રદ્દ કરી દીધો હતો. આ નિર્ણયને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો છે.
એનસીપીસીઆરનું કહેવું છે કે મદરેસામાં બાળકોને આપવામાં આવતું શિક્ષણ વ્યાપક નથી અને તેથી તે રાઈટ ટુ એજ્યુકેશન એક્ટ ૨૦૦૯ની જાગવાઈઓ વિરુદ્ધ છે. કમિશને વધુમાં કહ્યું કે મદરેસાઓમાં બાળકોને ઔપચારિક અને સારી ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ નથી મળી રહ્યું. મદરેસાઓ શિક્ષણ અધિકાર કાયદા હેઠળ પણ આવતા નથી, તેથી ત્યાંના બાળકો આરટીઇ કાયદા હેઠળના લાભો મેળવી શકતા નથી.
વધુમાં જણાવ્યું હતું કે બાળકો માત્ર યોગ્ય શિક્ષણથી જ નહીં પરંતુ તંદુરસ્ત વાતાવરણ અને વિકાસની સારી તકોથી પણ વંચિત રહે છે. તેમને મધ્યાહન ભોજન, ગણવેશ અને પ્રશિક્ષિત શિક્ષકો જેવી સુવિધાઓ મળતી નથી. મદરેસાઓમાં ઘણા શિક્ષકો છે, જેમની નિમણૂક કુરાન અને ધાર્મિક ગ્રંથોના જ્ઞાનના આધારે કરવામાં આવે છે. તેઓએ પોતે શિક્ષક બનવા માટે જરૂરી તાલીમ લીધી નથી.”આવી સંસ્થાઓ બિન-મુસ્લિમોને ઇસ્લામિક ધાર્મિક શિક્ષણ પણ પ્રદાન કરી રહી છે, જે ભારતના બંધારણની કલમ ૨૮ (૩) નું ઉલ્લંઘન છે,” એફિડેવિટમાં જણાવ્યું હતું. મદરેસામાં શિક્ષણ મેળવનાર બાળક શાળામાં ભણાવવામાં આવતા અભ્યાસક્રમના મૂળભૂત જ્ઞાનથી વંચિત રહેશે.કમિશને કહ્યું કે મદરેસાઓ માત્ર શિક્ષણનું અસંતોષકારક અને અપૂરતું મોડલ જ પ્રદાન કરે છે, પરંતુ તેમની કામગીરીની પદ્ધતિ પણ મનસ્વી છે જેમાં શિક્ષણ અધિકાર અધિનિયમ, ૨૦૦૯ની કલમ ૨૯ હેઠળ નિર્ધારિત અભ્યાસક્રમ અને મૂલ્યાંકન પ્રક્રિયાનો સંપૂર્ણ અભાવ છે.
૨૨ માર્ચે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેન્ચે યુપી બોર્ડ ઓફ મદરેસા એજ્યુકેશન એક્ટ ૨૦૦૪ને ગેરબંધારણીય જાહેર કર્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે આ અધિનિયમ ધર્મનિરપેક્ષતાના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરે છે એટલે કે તે તેની વિરુદ્ધ છે. જ્યારે બિનસાંપ્રદાયિકતા એ બંધારણના મૂળભૂત માળખાનો એક ભાગ છે. કોર્ટે રાજ્ય સરકારને મદરેસામાં ભણતા વિદ્યાર્થીઓને તાત્કાલિક ધોરણે મૂળભૂત શિક્ષણ પ્રણાલીમાં સમાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. સરકારને એ પણ સુનિશ્ચિત કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો કે ૬ થી ૧૪ વર્ષની વયના બાળકો માન્ય સંસ્થાઓમાં પ્રવેશથી વંચિત ન રહે.
રાજ્યની તમામ મદરેસાઓને વિદેશી ભંડોળના મુદ્દાની તપાસ કરવા માટે સરકારે ત્રણ સભ્યોની એસઆઇટીની રચના કરી હતી. તેણે તેના રિપોર્ટમાં ખુલાસો કર્યો હતો કે લગભગ ૧૩ હજાર મદરેસાઓમાં ઘણી ગેરરીતિઓ છે. છેલ્લા છ મહિનાથી તપાસ કરી રહેલી એસઆઇટીએ પોતાના બે રિપોર્ટ સરકારને સુપરત કર્યા છે. તપાસ પૂર્ણ થયા બાદ અંતિમ રિપોર્ટ આપવામાં આવશે.એસઆઇટીની અત્યાર સુધીની તપાસમાં સામે આવ્યું છે કે નેપાળની સરહદે આવેલા જિલ્લાઓમાં સેંકડો મદરેસાઓ ખોલવામાં આવી છે. તેમાંથી મોટાભાગના તેમની આવક અને ખર્ચનો હિસાબ એસઆઇટીને આપી શક્યા ન હતા. દાનથી મદરેસાનું નિર્માણ કર્યું હોવાનો દાવો કર્યો હતો, પરંતુ પૈસા દાનમાં આપનારાઓના નામ જાહેર કરી શક્યા નથી.
