૨૦૨૭ ની ઉત્તર પ્રદેશ વિધાનસભા ચૂંટણી પર નજર રાખીને, સમાજવાદી પાર્ટીના વડા અખિલેશ યાદવ તેમના પીડીએ (પછાત, દલિત, લઘુમતી) ફોર્મ્યુલાને મજબૂત બનાવવા માટે કામ કરી રહ્યા છે. ભૂતપૂર્વ બસપા નેતાઓને સામેલ કરીને, સપા બસપાના મુખ્ય મત બેંક, દલિત સમુદાયને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આ રણનીતિ ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણીમાં સપાની સફળતા પર આધારિત છે જ્યાં તેણે ભાજપને સખત પડકાર આપ્યો હતો.
ઉત્તર પ્રદેશમાં બે વર્ષ પછી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ થવાની છે, પરંતુ રાજકીય શતરંજની પાટિયું પહેલેથી જ ગોઠવાવાનું શરૂ થઈ ગયું છે. ૨૦૨૭ની ચૂંટણી માટે રાજકીય મેદાન તૈયાર કરી રહેલા સપાના વડા અખિલેશ યાદવ તેમના પીડીએ (પછાત, દલિત, લઘુમતી) ફોર્મ્યુલાને વધુ મજબૂત બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, અખિલેશે સોમવારે ભૂતપૂર્વ બસપા નેતા દદ્દુ પ્રસાદને પોતાની સાથે લીધા. દદ્દુ પ્રસાદ ઉપરાંત સલાઉદ્દીન, દેવરંજન નાગર અને જગન્નાથ કુશવાહાને પણ સપાની સદસ્યતા મળી છે.
દદ્દુ પ્રસાદ એક એવા નેતા છે જે બસપાના સ્થાપક કાંશીરામની રાજકીય પ્રયોગશાળામાંથી ઉભરી આવ્યા છે. એક સમયે, દદ્દુ પ્રસાદ માયાવતીની મુખ્ય ટીમનો ભાગ હતા અને બુંદેલખંડમાં બસપાનો દલિત ચહેરો હતા. અખિલેશે ૨૦૨૨ની ચૂંટણી પહેલા બસપા પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતા નેતાઓને સામેલ કરીને ભાજપ સામે લડ્યા હતા અને ૨૦૨૭ માટે પણ તે જ રણનીતિ પર કામ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. આ રીતે, સપા ૨૦૨૭ની ચૂંટણી લડાઈ જીતવા માટે બસપાના મુખ્ય મત બેંક, દલિત સમુદાય પર નજર રાખી રહી છે?
અખિલેશ યાદવનો પીડીએ ફોર્મ્યુલા ૨૦૨૪માં સફળ રહ્યો છે. ૨૦૨૪ની લોકસભા ચૂંટણીમાં, પછાત, દલિત લઘુમતી એટલે કે પીડીએ રાજકારણની હોડી પર સવાર સપાએ ભાજપને મોટા માર્જિનથી હરાવ્યું. યુપીમાં ૮૦ લોકસભા બેઠકોમાંથી, સપાએ ૩૭ બેઠકો જીતી અને કોંગ્રેસે ૬ બેઠકો જીતી જ્યારે ભાજપે ૩૩ બેઠકો જીતી અને તેના સાથી પક્ષોએ માત્ર ૩ બેઠકો જીતી. સમાજવાદી પાર્ટીએ ૨૦૨૪માં પોતાના ઇતિહાસમાં સૌથી વધુ બેઠકો જીતી હતી. આ કારણે, અખિલેશે ૨૦૨૭ માટે પોતાના પીડીએ રાજકારણને મજબૂત બનાવવાની કવાયત શરૂ કરી દીધી છે. આ સંદર્ભમાં, સોમવારે અખિલેશ યાદવે જે નેતાઓને પાર્ટી સભ્યપદ આપ્યું તેમાં ઓબીસી, દલિત અને લઘુમતી સમુદાયના નેતાઓનો સમાવેશ થાય છે.
સપાના પીડીએ રાજકારણને કારણે, અખિલેશ યાદવે યોગીના ૮૦-૨૦ ફોર્મ્યુલાની વિરુદ્ધ યુપીમાં ૯૦-૧૦ સમીકરણ લાગુ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. યોગી આદિત્યનાથના ૮૦ઃ૨૦ ફોર્મ્યુલાને સાંપ્રદાયિક ગણિત સાથે જોડવામાં આવી રહ્યો છે, જેને હિન્દુ વિરુદ્ધ મુસ્લીમ વોટ બેંક સાથે જોડવામાં આવી રહ્યો છે. યુપીમાં ૮૦ ટકા હિન્દુ અને ૨૦ ટકા મુસ્લીમ વસ્તી છે. જ્યારે અખિલેશે ૯૦-૧૦નો દાવ રમ્યો છે. અખિલેશના ફોર્મ્યુલાને જાતિ ગણિત સાથે જોડીને જોવામાં આવી રહ્યું છે. ૯૦ ટકા લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવા માટે, અખિલેશ યાદવ હવે સમાજવાદીઓ સાથે આંબેડકરવાદીઓને પણ સામેલ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. સપા પછાત, દલિત, લઘુમતી અને ઉચ્ચ જાતિના મતોને તોડવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
અખિલેશ યાદવનું ધ્યાન બસપાના મત બેંક, દલિત સમુદાય પર છે. અખિલેશ યાદવ બે રીતે દલિત મતોને એકીકૃત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. સપા દલિત સમુદાયના તેના નેતાઓને મહત્વ આપી રહી છે. આ ઉપરાંત, બીજી રણનીતિ એ છે કે બસપા પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતા નેતાઓને સામેલ કરીને રાજકીય સંદેશ આપવામાં આવે. આ સંદર્ભમાં, દદ્દુ પ્રસાદને સમાજવાદી પાર્ટીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. એક સમયે બુંદેલખંડ વિસ્તારમાં દદ્દુ પ્રસાદ માયાવતીના પ્રિય નેતા હતા. બસપાના સ્થાપક કાંશીરામના રાજકીય પ્રયોગમાંથી ઉભરી આવેલા નેતા છે અને કટ્ટર આંબેડકરવાદી છે. બસપામાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યા બાદ, દદ્દુ પ્રસાદ અન્ય કોઈ પાર્ટીમાં સ્થાયી થઈ શક્યા નહીં અને હવે તેઓ સપાની સાયકલ પર સવાર થઈ ગયા છે.
દાદુદ પ્રસાદના બહાને અખિલેશ યાદવ એવું વાતાવરણ બનાવવા માંગે છે કે બસપાનો સમય પૂરો થઈ ગયો છે. બસપા સાથે રહેવાનો કોઈ ફાયદો નથી. ભાજપને રોકવા માટે સપા એકમાત્ર વિકલ્પ છે. આ યોજના હેઠળ, અખિલેશે જિલ્લા સ્તર સુધીના બસપા નેતાઓને સામેલ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. દર દસથી પંદર દિવસે, એસપી આવા કાર્યક્રમોનું આયોજન કરશે. માયાવતીના પક્ષના નેતાઓને હાથી પરથી નીચે ઉતારીને સપાની સાયકલ પર બેસાડવામાં આવશે. આ સંદર્ભમાં, બધા બસપા નેતાઓને શોર્ટલિસ્ટ કરવામાં આવ્યા છે.
એક સમય હતો જ્યારે ઇન્દ્રજીત સરોજ, દદ્દુ પ્રસાદ, લાલજી વર્મા, રામ અચલ રાજભર, સ્વામી પ્રસાદ મૌર્ય, બાબુ સિંહ કુશવાહ, આરકે ચૌધરી અને સુખદેવ રાજભર જેવા નેતાઓ બીએસપીમાં રાજ કરતા હતા. તેઓ માયાવતીના નજીકના માનવામાં આવતા હતા, પરંતુ એક પછી એક બધા બસપા છોડીને સપામાં જાડાયા. સ્વામી પ્રસાદ મૌર્ય ચોક્કસપણે સપા છોડી ગયા છે, પરંતુ મોટાભાગના નેતાઓ હજુ પણ અખિલેશ યાદવ સાથે છે.
દલિત સમુદાયને આકર્ષવા માટે, સપા અનેક સ્તરે ઝુંબેશ ચલાવી રહી છે. રાણા સાંગા પરના નિવેદન બાદ, કરણી સેનાએ સમાજવાદી પાર્ટીના દલિત સાંસદ રામજી લાલ સુમનના ઘર પર હુમલો કર્યો. તેથી અખિલેશ યાદવ અને તેમની પાર્ટીએ સુમનના સમર્થનમાં ઘણી હદ સુધી પ્રયાસો કર્યા. સમાજવાદી પાર્ટીએ તેને દલિત આત્મસન્માન સાથે જોડી દીધું અને ભાજપને દલિત વિરોધી હોવાના કઠેડામાં ઉભો કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. રામજી સુમનના ઘર પરના હુમલાને સપા ઠાકુર વિરુદ્ધ દલિતનો રંગ આપી રહી છે. આ રીતે, સપા દલિત સમુદાયનો વિશ્વાસ જીતવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.દલિત સમુદાયને જોડવા માટે, અખિલેશ યાદવે ‘આંબેડકર જયંતિ’ નિમિત્તે ૮ થી ૧૪ એપ્રિલ દરમિયાન સપા કાર્યાલયોમાં સ્વાભિમાન-સ્વમાન સમારોહનું આયોજન કરવાની જાહેરાત કરી, જેનું આયોજન સમાજવાદી બાબાસાહેબ આંબેડકર વાહિની અને સમાજવાદી અનુસૂચિત જાતિ સેલ દ્વારા સંયુક્ત રીતે કરવામાં આવશે. આ રીતે, સમાજવાદી પાર્ટી બંધારણ બચાવવા અને અનામતનો માર્ગ મોકળો કરવા માટે એક વ્યૂહરચના પર કામ કરી રહી છે.
