અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન થઈ રહ્યું છે. ત્યાંની સ્થતિ પર આંતરરાષ્ટટ્રીય સ્તરે ઘણી વખત ચર્ચા થઈ છે. દરમિયાન એક અફઘાન અધિકાર કાર્યકર્તાએ અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશોની ટીકા કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે જા આપણે અમેરિકા અને તાલિબાન વચ્ચે ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૦માં થયેલી સમજૂતી પર નજર કરીએ તો તે સ્પષ્ટ થાય છે કે મહિલાઓના અધિકારો તેમના માટે ચિંતાનો વિષય નથી. તેમણે કહ્યું કે લોકો પશ્ચિમી દેશોમાંથી વિશ્વાસ ગુમાવી રહ્યા છે.
બર્લિન સ્થિત કાર્યકર્તા ઓમર હૈદરીએ વીડિયો કોલ દ્વારા એક ઇન્ટરવ્યુ આપ્યો હતો. આ દરમિયાન તેમણે કહ્યું કે પશ્ચિમી દેશો માનવાધિકારના મુદ્દે જવાબદારીથી છટકી શકતા નથી. અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલાઓની સ્થતિ ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. આૅગસ્ટ ૨૦૨૧માં ત્યાં જે કંઈ બન્યું, તે બહુ અણધાર્યું નહોતું. કારણ કે અફઘાનિસ્તાન પ્રત્યે પશ્ચિમી વિશ્વની નીતિઓમાં ઘણા ફેરફારો થયા છે પરંતુ વસ્તુઓ એટલી ઝડપથી આપત્તિજનક બનશે, લોકોએ આની ઝડપની અપેક્ષા નહોતી કરી. દોહામાં તાલિબાન અને યુએસ વચ્ચેની સમજૂતી દર્શાવે છે કે માનવ અધિકાર અથવા મહિલા અધિકાર પશ્ચિમ માટે ક્યારેય મહત્વપૂર્ણ ન હતા. તેમણે કહ્યું કે તાલિબાન સાથે ઘણી ગુપ્ત સમજૂતી કરવામાં આવી છે, જે જાહેર કરવામાં આવી નથી.
હૈદરીની આ ટિપ્પણી યુએન દ્વારા દોહામાં યોજાનારી બેઠક પહેલા આવી છે. એવી અપેક્ષા છે કે તાલિબાન પણ આ બેઠકમાં સામેલ થઈ શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ પહેલા પણ યુએન દોહામાં બે વખત અફઘાનિસ્તાન કોન્ફરન્સનું આયોજન કરી ચૂક્યું છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે અમેરિકા અને તેના સહયોગીઓએ ચોક્કસપણે અફઘાન સેનાને સૈન્ય સહાય પૂરી પાડી છે પરંતુ તેઓએ તાલિબાનને દોહામાં રાજકીય કાર્યાલય ખોલવાની પણ મંજૂરી આપી છે. તેણે વધુમાં કહ્યું કે તે છેલ્લા ૧૦ વર્ષથી તાલિબાન સાથે વાતચીત કરી રહ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ કોઈ નવી વાત નથી. લોકોનો પશ્ચિમમાંથી વિશ્વાસ ઉઠી ગયો છે. પશ્ચિમી દેશોના નિર્ણયોને કારણે અફઘાન મહિલાઓ વધુ પરેશાન છે. તેણીને યાદ હશે કે તેણીને કેવી રીતે દગો આપવામાં આવ્યો હતો.
તેમણે કહ્યું કે સંયુક્ત રાષટ્રીય સુરક્ષા પરિષદ પાસે તાલિબાન પર દબાણ લાવવાની સત્તા છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ અથવા યુએન સિક્યુરિટી કાઉનિસ્લ પાસે તાલિબાન પર દબાણ લાવવા, તાલિબાનની સંપત્તિઓ, તેમની હિલચાલની સ્વતંત્રતા પર નિયંત્રણો લાદવાની સત્તા છે. આ હોવા છતાં, તેણે દેશની અડધી વસ્તીને અલગ કરી દીધી છે. અફઘાનિસ્તાનમાં હવે હજારો મહિલા પ્રોફેસરો, શિક્ષકો, પત્રકારો, વકીલો, ડોક્ટરો બેરોજગાર છે. ઘણી સ્ત્રીઓ તેમના પરિવારની એકમાત્ર કમાણી કરતી હતી. તેનો આખો પરિવાર બરબાદ થઈ ગયો.
તાલિબાનના કબજા પહેલા દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં મજરા-એ-શરીફ, કાબુલ, હેરાતમાં સારું બજાર હતું. મહિલાઓએ દેશના અર્થતંત્રમાં વાર્ષિક અંદાજે બે અબજ યુએસ ડોલરનું યોગદાન આપ્યું છે. તાલિબાનના કારણે મોટી સંખ્યામાં લોકોએ અફઘાનિસ્તાન છોડી દીધું. દેશમાં શાસન કરનારા લોકો લોકોના કલ્યાણને પ્રાથમિકતા આપતા નથી.મહિલાઓ લગભગ ૯૦ પ્રતિબંધોનો સામનો કરી રહી છે, જેમાં રોજગાર, શિક્ષણ અને મુક્ત અવરજવર વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. અફઘાનિસ્તાનમાં છેલ્લા બે વર્ષમાં ખાનગી ક્ષેત્ર અને વ્યવસાયોમાં મહિલાઓની રુચિ વધી છે. હેન્ડીક્રાફ્ટની દુકાન ચલાવતી સેદિકા તુફાન કહે છે કે હેન્ડીક્રાફ્ટ વર્કશોપમાં નોકરીની માંગ વધી છે, જેનું મુખ્ય કારણ મહિલાઓને રોજગાર અને શિક્ષણથી વંચિત રાખવાનું છે.
